Nieuws
Stuiterend over de taalgrens rond Brussel
Sunday 11 January, 2009
Gesprekstof biedt de Belgische Gordelroute volop, maar op sommige hellingen hou je nauwelijks adem over voor een praatje. Aldus begint het artikel van het AD over de bekende Gordelroute rond Brussel. Ieder jaar in het nieuws. Iedere dag te fietsen. We citeren. Toertocht met verrassingenEen rondje over een kerkplein, een klimmetje naar het plaatselijke café en een lang stuk voor de wind langs de autoweg. Het grootste deel van de Gordelroute zou je kunnen omschrijven als een rustige toertocht door het Vlaamse dorpsleven. Maar er zitten een paar verrassingen in de honderd kilometer lange cirkel rondom Brussel. Bij het plaatsje Huizingen gaat de asfaltroute bijvoorbeeld opeens over in een smalle strook kasseien, die de gemiddelde fiets stevig op de proef stelt. Spatborden beginnen al snel te rammelen en een dynamo die een beetje loszit, bungelt binnen een paar minuten tussen je spaken. Dan doemt een honderd meter lange klim op, waarvan je bij voorbaat al buiten adem raakt. En nog iets verder gaat de kasseienstrook ook nog over in een modderig paadje, zodat je jezelf op een mountainbikeparcours waant.
Prachtig zichtMaar de omgeving maakt de inspanning meer dan de moeite waard. Vanaf de heuvels heb je een prachtig zicht op de kleine dorpjes en de tussengelegen weilanden. Het ene moment fiets je tussen de tractorsporen en heb je alleen gezelschap van de schapen, even later rijd je steil naar beneden door een afgelegen straat waarin de dorpsbewoners gezamenlijk een kapelletje hebben gebouwd voor de genezing van een buurtbewoner.
Vlaamse taalgrensMaar meer dan een boeiend kijkje in het Vlaamse landschap, laat de Gordelroute vooral de politieke en culturele verdeeldheid zien van het gebied rondom Brussel. Het traject loopt vlak langs de Vlaamse taalgrens met Wallonië. En dat is geen toeval. In 1981 organiseerde de gemeente Sint-Genesius-Rode voor het eerst een fietstocht door de veelal tweetalige dorpjes in het gebied, om zo te benadrukken dat de streek toch echt Nederlands- en niet Franstalig was. Er kwamen duizenden Vlaamse deelnemers opdagen en de tocht groeide uit tot een jaarlijks evenement op de derde zondag van september.
Spijkers op de wegAl die Nederlandssprekende fietsers lokken tijdens de traditionele tocht vaak opstandige reacties uit bij de Walen, zo blijkt uit ervaringen van deelnemers. 'De grootste spelbrekers waren de duimspijkers die zoals ieder jaar op de route werden gestrooid', schreef deelnemer Ive de Beckker in september 2008 op zijn web-log. 'Verder zijn er grapjassen die het de Gordelaars lastig willen maken door wegwijzers te verhangen of te stelen. Ze hebben er blijkbaar problemen mee dat wij in Vlaanderen respect vragen voor onze taal en onze cultuur.'
Waarom zo moeilijk?Als je de Gordelroute in een ander jaargetijde fietst, mis je soms ook een richtingbordje, of zie je een exemplaar dat hardhandig is verbogen. Eveneens het werk van geïrriteerde Franstaligen? Volgens het personeel in de vele tavernes langs de route is dat goed mogelijk. "In dorpen die echt tweetalig zijn, leeft de talenstrijd enorm,'' zegt de Vlaamse kroegbaas Luc Defranc in Sint-Pieters-Leeuw. Zelf spreekt hij twee talen en op de deur van zijn café staat niet alleen het woord open, maar ook het Franse ouvert. "Het gaat niet overal zo gemoedelijk,'' weet hij. "Ik heb een tijdje een frituur gehad in Halle. In de zaak hing een groot bord met het menu, in het Frans en in het Nederlands. Maar op een dag kwam er een politieagent binnen, die er op stond dat ik het Franse menu verwijderde, anders zou ik een boete krijgen. Halle is namelijk een Nederlandstalige gemeente, het is daar een regel dat alle openbare communicatie in het Nederlands moet verlopen. Zelfs wegwerkers mogen geen waarschuwingsbord neerzetten in het Frans. Ik vind dat belachelijk. Waarom zou je het elkaar zo moeilijk maken?''
Groene heuvels - in de verteAls fietser heb je van de taalstrijd weinig last, al zit er wel een klein nadeel in het politieke karakter van de Gordelroute. Het traject voert plichtmatig langs alle Vlaamse gemeentes rondom Brussel. Dat maakt de tocht aan de ene kant bijzonder, omdat je door kleine dorpsstraatjes en over oude kerkpleinen rijdt. Maar soms is de omgeving wat minder interessant. Zo fiets je in de buurt van Vilvoorde een aantal kilometer door een industrieterrein en volg je op veel plaatsen gewoon de autoweg, terwijl je uitkijkt op groene heuvels met paden die veel meer uitnodigen tot een fietstocht.
100 kmHet succes van een rit over de Gordelroute hangt dan ook samen met een goede planning. Als je niet de volledige honderd kilometer wilt afleggen, is het handig eerst goed de kaart 100 km fietsen door de Groene Gordel rond Brussel te bestuderen en een aantrekkelijk deel van de route te kiezen.
Attracties onderwegEen aanrader is het pad na Sint-Genesius-Rode dat voert door het Zoniënwoud, een dichtbegroeid bos vol beuken en loofbomen. Een laag tempo is aan te bevelen, in de eerste plaats omdat je fiets ook hier over de kasseien stuitert. Verder heb je als je langzaam fietst meer kans om een van de vele soorten vogels te spotten: winterkoningen, buizerds, grote lijsters, bonte spechten en Vlaamse gaaien. Het is ook mogelijk dat je onderweg een konijn, vos of wezel tegenkomt. Op andere plaatsen kun je de fiets het beste helemaal aan de kant zetten. Langs de route liggen tientallen attracties, die de moeite van een bezoek waard zijn: van kastelen tot museums, plantentuinen en kinderboerderijen (zie kader). Het gevaar is natuurlijk wel dat je door al die afleiding onderweg nauwelijks nog aan fietsen toekomt. n
Link* De gedetailleerde kaart van de Gordelroute is verkrijgbaar bij Toerisme Vlaanderen. Prijs: €1,75. Te koop via: www.toerismevlaanderen.nl, tel. 070 4168110.* Attracties langs de Gordelroute en een kaart van het parcours