Logo Fietsen123

Nieuws

De eigen verantwoordelijkheid van de fietser

Friday 28 July, 2006

De wandelvierdaagse van Nijmegen werd als eerste afgelast. Datzelfde gebeurde daarna met de Drentse Fietsvierdaagse. Andere fietsevenementen gingen echter wel door. Onder de kop 'Koudwatervrees bij organisatoren evenementen' is journalist Eelco van de Linden in De Twentse Krant Tubantia de discussie gestart, waar de eigen verantwoordelijkheid van de deelnemers bij dit soort evenementen blijft. We citeren.Angst regeertSinds het afgelasten van de Vierdaagse van Nijmegen lijkt definitief de angst te regeren. Bijna geen organisator in Nederland die nog een mens aan inspanning en stress durft te onderwerpen. Waar blijft de eigen verantwoordelijkheid? Geen enkel risicoDe organisatie van de 48e strand6daagse toonde zich moedig en gaf maandag gewoon het startschot. Maar alras rukte de twijfel op en dus konden gisteren de bijna duizend deelnemers per gekoelde bus het traject van die dag afleggen. Bestuurders van de Groningse gemeente Haren namen geen enkel risico: ze deden een waarschuwing uitgaan om kinderen bij oververhitte wipkippen weg te houden. Eerder had een peuter tweedegraads brandwonden opgelopen op een speelplaats. De gemeente voegde er nog wel fijntjes aan toe dat het gebruik van toestellen op eigen risico geschiedt. Zorgelijke ontwikkelingIs deze bezorgdheid niet overdreven? Is de eigen verantwoordelijkheid verdwenen? Fred van Raaij, hoogleraar economische psychologie in Tilburg, ziet een zorgelijke ontwikkeling, die erg lijkt op wat in de Verenigde Staten heel gewoon is. ‘Er is een toename van onderling wantrouwen. Ik weet uit eigen ervaring dat in de VS de ouders van een jarig kind de ouders van de bezoekende kinderen een papier laten ondertekenen dat zij niet verantwoordelijk zijn voor als iets mis gaat. Dat is dus doorschieten en toegeven aan angst voor claims.’Volgens Van Raaij speelt een soortgelijke angst bij de organisatoren van al die evenementen die nu worden afgelast. ‘Men vreest kritiek en rechtszaken. De reactie daarop is stoppen of je in het vervolg helemaal juridisch gaan indekken. Een gevaarlijke ontwikkeling, want op deze manier nek je al die vrijwilligers, het zelfstandig denken en het particuliere initiatief - juist datgene wat zo door de regering wordt gepromoot. Je bedenkt je wel twee keer voor je aanbiedt een dagje met bejaarden op stap te gaan als je de adem van de letselschade-advocaat permanent in je nek voelt.’Zo veel mogelijk risico's afdekkenVan Raaij ziet nog een andere factor die een rol kan spelen. ‘Nederlanders, net als veel Amerikanen, hebben de neiging zich over te verzekeren: zo veel mogelijk risico’s moeten worden afgedekt. Daarbij is er een behoorlijk vertrouwen in de overheid en alles wat autoriteit uitstraalt. Die eigen verantwoordelijkheid is niet erg ontwikkeld. Als eenmaal het idee terrein wint dat je bij falen van die autoriteiten geld kunt verdienen, zit je snel in een negatieve spiraal.’Eigen verantwoordelijkheid weggeprogrammeerdVolgens de Groningse massapsycholoog J.P. van de Sande zitten we al in die spiraal, of zoals hij het noemt, een vicieuze cirkel. Het komt eigenlijk doordat we te veel weten en te veel controle willen uitoefenen over allerlei zaken. We benoemen risico’s en denken in modellen. Als bekend is dat kennis voorhanden is om iets te voorkomen en die kennis niet is aangewend, zal een slachtoffer aan de bel trekken. Letselschade-advocaten schuimen alles af en de burger zegt geen nee tegen een beetje geld.’ De eigen verantwoordelijkheid is volgens Van de Sande inmiddels ‘weggeprogrammeerd’. Natuurlijke reacties zijn zeldzaam geworden. ‘Een arts of brandweerman is niet meer in eerste instantie bezig met zieke mensen helpen of blussen. Hij denkt aan wat hem na zijn actie kan worden verweten.’ Verhelderend was een ervaring die Van de Sande had met een groep brandweerlieden. ‘We spraken over crisismanagement. Dat schoot helemaal niet op. Ik dacht dat crisis stond voor brand en management voor blussen. Maar het ging hen om wat er achteraf gebeurt: hebben wij gefaald in de preventie? De media spelen hierbij een belangrijke rol, want die jagen graag angst aan.’

Iemand hoeft niet mee te doenDe Leidse hoogleraar toegepaste psychologie en expert op gebied van risicobeheersing, P.J. Stallen, erkent dat er een trend is om het accent te leggen op preventie. ‘Hierdoor wordt er ook meer geclaimd.’ Stallen gelooft echter niet dat Nederland de Verenigde Staten achterna gaat. Hij denkt dat de voorzichtigheid na de Vierdaagse van Nijmegen een ‘schrikreactie’ is. ‘Ik geloof niet in een massale angst voor claims. Je kunt bij wandel- en fietstochten altijd opvoeren dat iemand niet mee hóeft te doen.’

Link* Actuele Fietsagenda met het overzicht van fietsevenevementen in Nederland en Vlaanderen