Nieuws
Bedenker van houten fiets neemt zadelpijn nog voor lief
Wednesday 21 October, 2009
Waarom moet een fiets per se van staal of aluminium zijn gemaakt? De onlangs afgestudeerde duurzaam ontwerper Arno Scheepens bewijst dat een milieuvriendelijke Rebicycle ook prima rijdt. Maar dan liefst zonder houten zadel. Bart van den Dikkenberg publiceert een artikel over deze houten fiets in het Reformatorisch Dagblad. We citeren. Cool"We moeten rekening houden met een toekomst zonder olie. Dat betekent spaarzaam omgaan met energie en grondstoffen”, zegt Scheepens, terwijl hij ontspannen een slok koffie neemt. Vanuit die gedachte rijpt het plan om iets te doen met duurzame materialen.Een productidee voor zijn afstudeerproject is snel geboren. "Wat is Hollandser dan een fiets?” De kersverse ingenieur wil echter bij de faculteit industrieel ontwerpen aan de TU Delft niet geassocieerd worden met ‘geitenwollen sokken’. Het ontwerp van de tweewieler moet daarom „cool” zijn.
Hele levenscyclusMeestal beginnen duurzame ontwerpen bij het herontwikkelen van de meest vervuilende onderdelen, weet Scheepens, die daar radicaal van afstapt: de hele levenscyclus van de fiets moet 100 procent duurzaam zijn. Niet alleen productie en grondstoffen, maar ook verwerkingsenergie, transport en eindstadium van de tweewieler. "Waaruit is een fiets opgebouwd en hoe kan ik al die onderdelen maken van lokaal beschikbaar, natuurlijk en hernieuwbaar materiaal?”
Ethiopische distelZo staat Scheepens in de werkplaats van de universiteit laagjes vurenhout te stomen, te buigen en te lijmen tot houten velgen en een frame. In elke fiets verdwijnt 0,5 kilogram synthetische epoxylijm, omdat duurzame én sterke lijmsoorten nog niet voorhanden zijn. Daarmee begon een zoektocht langs fabrikanten van milieuvriendelijke materialen. Inmiddels ziet de Fries mogelijkheden om epoxylijm te maken van lijnzaadolie of olie uit een Ethiopische distelsoort, die in kassen gekweekt kan worden. De banden – van sponsor Greentire – zijn nu al van geschuimd polyurethaan op basis van lijnzaadolie en niet meer van rubber.
Vijf jaar meeHet vurenhout is verduurzaamd met de zogenaamde accoyamethode, een zeventig jaar oude techniek. "Het materiaal reageert daarbij met azijnzuur, dat in verdunde vorm ook zilveruitjes conserveert. Het hout neemt daardoor 90 procent minder water op en is even sterk als hardhout van duurzaamheidsklasse 1”, stelt Scheepens. "Het hout is gelakt met een mengsel van dennenhars en alcohol. Mijn Rebicycle gaat zeker vijf jaar mee.” Elke kilogram fiets levert naar schatting 2 kilogram houtafval. Scheepens: "Daarmee kan ik twee keer zo veel elektrische energie opwekken als ik nodig heb om de tweewieler te produceren. Op de faculteit maakten ze er grappen over: je ontwikkelt een energiecentrale die ook nog fietsen levert.”
DierenbottenMet de 14,5 kilogram zware Rebicycle bereikt de uitvinder een ”ecobesparing” van 85 procent. Als hij niet-duurzame materialen had toepast, was die besparing 0 procent geweest. Toch is de fiets nog niet helemaal uitontwikkeld. Zo zijn de voorvork en de trapas nog niet sterk genoeg. "Ik redeneer vanuit hout. Is hout niet geschikt, dan maak ik ze van biocomposiet.” Ook onderdelen als kogellagers zijn nog gewoon van staal. "Ik kan die in de toekomst wellicht vervaardigen uit dierenbotten”, oppert Scheepens. "Botten zijn te waardevol om ze slechts te verwerken tot lijm. Ik zie mogelijkheden om zo een ecobesparing van 95 procent te bereiken.”
Vrij comfortabelDe Rebicycle blijkt vrij comfortabel te rijden. Het houten frame dempt trillingen. De banden zijn echter stugger dan hun rubberen equivalent. Volgens de ontwerper rijden ze ook wat zwaarder. "De rolweerstand is 5 tot 10 procent hoger dan een harde luchtband.” Zadelpijn neemt hij nog voor lief.
Groen imagoDe Delftse ontwerper heeft grootse plannen met zijn houten tweewieler. Hij hoopt een promotieonderzoek te doen naar de haalbaarheid van een kleinschalige productie van 10.000 exemplaren per jaar. "Klanten gaan een servicecontract met mij aan voor pakweg 150 euro per jaar. Ik garandeer hun daarvoor een rijdende fiets. Is de fiets versleten, dan demonteer ik de overbemeten stalen lagers en de banden. Die gaan nog wel drie fietsen mee. En het oude houten frame gaat de energiecentrale in, waar de fabriek op draait. Daarmee is de cyclus gesloten”, lacht Scheepens. De belangstelling vanuit het bedrijfsleven is groot, met name voor reclamedoeleinden. Scheepens: "Bedrijven zijn bereid heel wat te doen voor een groen imago.”
Link* Fietsmerken